متاسفانه بیش از نیمی از محصولات تولید شده در سطح جهان از بسته بندی های پلاستیکی برخوردار است، همانطور که می دانید پلاستیک ها محصولات مصنوعی هستند که از پلیمریزسیون و بسپار ها تشکیل شده است. امروزه بیش از ده ها مدل پلاستیک در جهان وجود دارد که هر کدام کارایی مختلفی برای تولید محصولات متنوع دارد. مهم ترین ویژگی این مواد استحکام و پایداری آنها حتی بعد از گذشت چند سال می باشد و حتی تا 100 ها سال بدون خاصیت تجزیه پذیری باقی بماند، به همین دلیل، این ماده شیمیایی می تواند به عنوان یکی از تهدید های بزرگ برای محیط زیست به حساب بیاید که جان بسیاری از زیست های جانوری را به خطر می اندازد. بیش از هزاران نوع از موجودات آبزی مانند لاکپشت، وال، دلفین و پرندگان در اثر خوردن این مواد پلاستیکی که وارد زنجیره غذایی آنها شده جان خود را از دست می دهند این اتفاق در حالی است که کشورها بیش از 26 میلیون تن از مواد پلاستیکی خود را دور می ریزند و محل دور ریز این زباله ها جایی نیست جز اقیانوس ها و آب های آزاد.
هم اکنون، سازمان محافظت از محیط زیست در پی اقداماتی برای حفظ پاکیزگی و سلامت و حفظ این منابع هستند.
اکنون، با ورود تکنولوژی های چند منظوره و مفید می توان گفت نیمی از مشکلات دفع زباله های متنوع در محیط زندگی انسان و زیست جانوران حل شدنی است. پلاستیک ها عموما تمامی محیط زندگی انسان ها را محاصره کرده است تا انجایی که اگر نگاهی به اطراف خود بیاندازید بسیاری از محصولات پلاستیکی را خواهید دید. البته نوع طبیعی این ماده نیز وجود دارد که از الیاف گیاهی و صمغ گیاهانی چون کهربا استخراج میشود.
پلاستیک های مصنوعی دارای خاصیت های و ویژگی های ویژه ای نیز هست که باعث استفاده در این حجم وسیع می شود:
- قابلیت شکل پذیری و فرم گیری
- مقاوم در برابر حرارت و خوردگی
- قیمت مناسب
- سرعت تولید در حجم بالا
- قابلیت رنگ پذیری
- بهداشتی بودن
و مواردی از این قبیل که همگی نقش بسزایی در بهره گیری از این ماده داشته اند، اما در هر حال این مواد مصنوعی و شیمیایی بوده و برای سلامتی زیست انسان و جانوران مناسب نیست.
پلاستیک در اواخر قرن نوزدهم در سال 1950 برای اولین بار تولید شد و این کشف زمانی بود که نیاز افراد و سطح رفاه زندگی آنها با استفاده از این ماده در سطوح بالایی تامین شد و تبدیل به بزرگ ترین تولیدات بشری گردید که می توانست راحتی و آسایش بیشتر را برای انسان ها پدید آورد اما هیچ کس نمی دانست که این ماده در آینده تبدیل به یکی از مهم ترین تهدیدات کره زمین می شود تا جایی که امروزه افراد در پی ساخت ابزار و ماشین آلاتی باشند تا بتوانند این مواد را دفع کنند.
با اختراع دستگاه های تفکیک و بازیافت بطری های پلاستیکی در اکثر کشور های اروپایی مانند آلمان و نروژ، کمک به روند بازیافت پلاستیک به صورت همگانی در این مناطق در حال رشد است.
همانطور که گفته شد، یکی از کشور های فعال در زمینه تولید دستگاه های بازیافت بطری های پلاستیکی، کشور آلمان می باشد که با بهره گیری از فرایند های نوین و مکانیزه اقدام به تولید این دستگاه ها می کنند. به طور کلی، کشور های پیشرفته در جهت اهداف مختلفی این دستگاه ها را تولید می کنند:
- کاهش هزینه های تولید دوباره پلاستیک
- ایجاد چرخه برای بازیافت دوباره مواد
- تشویق افراد و ایجاد انگیزه برای کسب درآمد (هرچند ناچیز)
- کمک به حفظ سلامت و پاکیزگی محیط زیست
مکانیزم این دستگاه ها بدین صورت است که با ورود هر بطری پلاستیکی به داخل محفظه ورودی انها وجهی به عنوان دستمزد به مشتریان داده می شود. همانطور که می دانید هر بطری پلاستیکی به طور معمول 100 سال زمان می خواد تا به طور کلی در طبیعت تجزیه شود. این چرخه برای بطری های شیشه ای بیش از هزاران سال به طول خواهد انجامید. بنابراین، علاوه بر بطری های پلاستیکی، بطری های شیشه های نیز می توانند از فیلتر این دستگاه ها نیز بگذرند.
معرفی دستگاه بازیافت زباله
طراحی بازیافت بطری های پلاستیکی به نحوی است که هر کدام به صورت یک فیلتر این مواد را با درج جزییاتی مانند وزن بطری نمایش می دهند، و در آخر حجم و وزن بطری های ارسالی به داخل محفظه دستگاه به کاربر نشان داده می شود و فی پرداختی به صورت فیش به مشتری داده میشود. مشریان می توانند 25 مرتبه تحویل بطری های پلاستیکی و 50 مرتبه پروسه تحویل بطری شیشه ای را در روز انجام دهند. نام این ماشین ها Pfand نامیده می شود.
دستگاه های Pfand باعث کاهش مقدار CO2 موجود در هوا نیز می شود. این دستگاه ها در مکان هایی مانند فروشگاه های زنجیره ای، سوپرمارکت و هایپرمارکت های شهری و … قرار می گیرند، البته برای تشویق بیشتر و بهتر خریداران برای فی های پرداختی، مبلغ موردنظر در هر تحویل نزد دستگاه می ماند تا مشتریان برای دریافت آن بطری های جدید خود را وارد دستگاه نمایند بدین ترتیب، فی پرداختی قبلی به مشتری داده می شود و فی جدید دوباره نزد دستگاه به امانت می ماند. این چرخه به صورت خودکار ادامه می یابد و خریداران برای بازیافت بطری های پلاستیکی و شیشه های خود بیشتر راغب می شوند.
توجه به این موضوع که دستگاه ها هر نوع بطری پلاستیکی در سایز های غیر استاندارد را نمی پذیرند نیز حائز اهمیت است، همینطور بطری های پلاستیکی و شیشه ای که دارای برند های خارجی بوده و تولید کشور مورد نظر نباشد نیز توسط دستگاه بازگردانده می شود. فی پرداختی برای هر بطری از 8 الی 15 سنت می باشد.
وزن تقریبی دستگاه ها تقریبا به 600 الی 800 کیلوگرم می رسد و ارتفاع ان نیز یک متر الی یک متر و نیم می باشد. در بعضی از سوپرمارکت ها و فروشگاه ها این دستگاه ها داخل دیوار نصب شده اند اما در بعضی دیگر به صورت مستقل قرار داده شده اند. تقریبا 3تعداد الی 4 دستگاه در هر فروشگاه نصب گردیده تا مشتریان به راحتی بتوانند تعداد قابل توجهی از بطری ها را تحویل دهند.
بر اساس آمار های جدید، میزان استفاده دوباره آلمان از بطری های پلاستیکی بازیافت شده 36% است و این رقم تا سال 2022 به بیش از 64% نیز خواهد رسید. این ارقام نشان دهنده موفقیت دستگاه های تولیدی Pfand می باشد. این موضوع به اقتصاد کشور آلمان نیز کمک بسزایی کرده است.
در حال حاضر تعداد محدودی از برندهای تولید کننده دستگاه های Pfand در کشور آلمان وجود دارد و صادرات ان را نیز به کشور های درخواست کننده انجام می دهند: برندهای MEHRWEG و BLAUER ENGEL آلمان که در طراحی و تولید دستگاه های بازیافت بطری پلاستیکی در مکان های عمومی برای استفاده عموم فعالیت دارند. علاوه بر اینها، شرکت DPG نیز با هدف ایجاد یک چاچوب مکانیزم برای واریز بدهی ها بین شرکت های مختلف انجام میشد بعد ها اقدام به تولید مجموعه ای از پردازنده های استاندارد برای جمع آوری مجموعه های بزرگ بطری به صورت اتوماتیک کرد.
در آینده ای نه چندان دور، آب های کره زمین مملو از زباله های تجزیه ناپذیری مانند همین پلاستیک ها خواهد شد و کشور ها باید برای ایجاد خط تولید های این نوع از دستگاه ها مانع این خطر بزرگ که سلامت و جان انسان ها را نیز درگیر میکند شوند.